TANITIM / ANMA

Onların Yokluğunda Var Olmak!   




 

 

 

 

 

 

 

PİR SULTAN ABDAL

XVI. yüzyıl gizemci halk ozanı. Sivas'ın Banaz köyünden olduğu, şiirlerinden anlaşılıyor. Yine şiirlerinden, asıl adının Haydar olduğu, soyunun Yemen'den geldiği (kimi şiirinde de Horasan'dan Hoy'dan olduğu) ortaya çıkıyor. Pir Sultan Abdal, yaşadığı çağda siyasal olaylara karışmış, bu yüzden Sivas'ta asılmış, yaşamı efsaneleşmiş büyük bir ozan. Duru bir halk diliyle güçlü şiirler söylemiş; sazıyla, şiiriyle halk şiirinin ustaları arasında yer almıştır.


 

GAM ELİNDEN BENİM ZÜLFÜ SİYAHIM

Gam elinden benim zülfü siyahım
Peykân değdi sinem yaralandı gel
Hüdâ hakkı için ağlatma beni
Bugün sevda candan aralandı gel

Gamdan hisar oldu mekânım yurdum
İşitmez âvazım dinlemez virdim
Bir değil beş değil on değil derdim
Düğümler baş verdi sıralandı gel

Hasretine vasıl olam mı böyle
Mecnun'a da bakî kalır mı Leyla
Ölümlü dünyadır gel helâl eyle
Yüklendi barhanam gidelendi gel

Ne çekerse dertli sinem dağ olmaz
Gürler gelir geçer ömür çoğ olmaz
Neşterlidir yaralarım onulmaz
Göğerdi çevresi karalandı gel

Pir Sultan Abdal'ım haftada ayda
Günler gelir geçer bulunmaz fayda
Gönül Hak arzular canım hayhayda
Toprağım üstüme kürelendi gel

 

 ͠    ͠    ͠    ͠




ŞU KANLI ZALİMİN ETTİĞİ İŞLER

Şu kanlı zalimin ettiği işler
Garip bülbül gibi zâreler beni
Yağmur gibi yağar başıma taşlar
Dostun bir fiskesi pareler beni

Dar günümde dost düşmanım bell'oldu
On derdim var ise şimdi ell'oldu
Ecel fermanı boynuma takıldı
Gerek asa gerek vuralar beni

Pir Sultan Abdal'ım can göğe ağmaz
Hak'tan emrolmazsa ırahmet yağmaz
Şu ellerin taşı hiç bana değmez
İlle dostun gülü yareler beni

 

 ͠    ͠    ͠    ͠



ÇIKTIM YÜCESİNE SEYRAN EYLEDİM

Çıktım yücesine seyran eyledim
Gönül eğlencesi küstü bulunmaz
Dostlar bizden muhabbetin kaldırmış
Hiçbir ikrarında ahdi bulunmaz

Zülüfleri top top olmuş cığalı
Rakiplerin Hak'tan olsun zevâli
Bir günahkâr kulum doğdum doğalı
Günahkâr kulunun dostu bulunmaz

Kanı benim ile lokma yiyenler
Başı canı dost yoluna koyanlar
Sen ölmeden ben ölürüm diyenler
Dostlar da geriye kaçtı bulunmaz

Yine kırcılandı dağların başı
Durmadan akıyor gözümün yaşı
Vefasız elinden gitse bir kişi
Hakikat ceminde desti bulunmaz

Biz de gezer idik irfanda sazda
Biz de bulunurduk cemde niyazda
Bize de gel oldu kanlı Sivas'ta
Hızır Paşa bizi astı bulunmaz

Pir Suttan Abdal'ım destim dâmanda
İsmim Koca Haydar, neslim Yemen'de
Garip başa bir hal gelse zamanda
Orda her kişinin dostu bulunmaz



 ͠    ͠    ͠    ͠


YÜRÜ BİRE HIZIR PAŞA

Yürü bire Hızır Paşa
Senin de çarkın kırılır
Güvendiğin padişahın
O da bir gün devrilir

Nemrut gibi Anka n'oldu
Bir sinek havale oldu
Davamız mahşere kaldı
Yarın bu senden sorulur

Şah'ı sevmek suç mu bana
Kem bildirdin beni Han'a
Can için yalvarmam sana
Şehinşah bana darılır

Hafid-i Peygamber'im hâs
Gel Yezîd Hüseyn'imi kes
Mansur'um beni dara as
Ben ölünce il durulur

Ben Musa'yım sen Firavun
İkrarsız şeytan-ı lâin
Üçüncü ölmem bu hain
Pir Sultan ölür, dirilir



_____________________________

MİNİ SÖZLÜK

peykân : temren, okun ucundaki sivri demir
vird : dinî yakarı; sık tekrarlanan
vasl : kavuşma, ulaşma; birleşme
barhana : yük
çoğ : çok
göğermek : yeşermek
ahd : yemin
kanı : hani
dâman : etek

kem : kötü

Kaynakça : Türk Halk Şiiri Antolojisi / Ali Püsküllüoğlu / Bilgi Yayınevi, 1975


dizin    üst    geri    ileri  

 



 37 

 SÜJE  /  Pir Sultan Abdal  /  yirmi altı mayıs iki bin on beş     10