Kaygusuz Abdal


XV. yüzyıl gizemci halk ozanlarından. Asıl adı Gaybi olan Kaygusuz Abdal, efsaneye göre Alaiye (Alanya) Bey'nin oğludur. Abdal Musa'nın Elmalı'daki dergâhına kul olup Kaygusuz adını almış, kırk yıl o dergâha kulluk etmiş, sonra pîri onu Mısır'a göndermiştir. Mısır'da kurduğu tekkede şeyh iken ölünce, tekkedeki mağaraya gömülmüştür. II. Murat çağında (1421-1451) yaşadığı şiirlerinden anlaşılmaktadır. Kaygusuz Abdal, Yunus Emre yolunda yürüyen Alevî-Bektaşî şiirinin kurucusu sayılır. Şiirlerinde gizemci düşünce yanında yergi de önemli bir yer tutar.



KAPLU KAPLU BAĞALAR
KANATLANMIŞ UÇMAĞA

Kaplu kaplu bağalar
Kanatlanmış uçmağa
Kertenkele derilmiş
Diler kırım geçmeğe

Kelebek ok yay almuş
Ava şikâra çıkmış
Donuzları korkutur
Ayıları kaçmağa

Ergene'nin köprüsü
Susuzluktan bunalmış
Edirne menâresi
Eğilmiş su içmeğe

Kazzaza balta koydum
Çervişin deremezem
Çuval çayırda gezer
Seğirdiben kaçmağa

Allah'ımın dağında
Üç bin balık kışlamış
Susuzluktan bunalmış
Kanğlı ister göçmeğe

Leylek koduk doğurmuş
Ovada zurna çalar
Balık kavağa çıkmış
Söğüt dalın biçmeğe

Kelebek buğday ekmiş
Manisa ovasına
Sivrisinek derilmiş
Irgat olup biçmeğe

Bir sinek devenin
Çekmiş budun koparmış
Salınıban seğirdir
Bir yar ister koçmağa

Bir aksacık karınca
Kırk batman tuz yüklenmiş
Gâh yorgalar gâh çeker
Şehre gider satmağa

Donuz düğün eylemiş
Ayıya kızın vermiş
Maymun sındı getirmiş
Kaftan gönlek biçmeğe

Deve hamama girmiş
Dana dellâklık eder
Su sığırı natır olmuş
Nöbet ister çıkmağa

Kaygusuz'un sözleri
Hindistan'ın kozları
Bunca yalan söyledin
Girer misin uçmağa


 

 ͠    ͠    ͠    ͠

DOST, SENİN YÜZÜNDEN ÖZGE

Dost, senin yüzünden özge
Ben kıble-i can bilmezem
Pirin hüsnünü severim
Ben gayri îmân bilmezem

Bana derler ki şeytan
Senin yolun azdırır
Ben şu hileci kişiden
Gayri bir şeytan bilmezem

Ol şâh'ı hüsnün aşkına
Özümü vîran kılmışım
Kaygusuz Abdal'dır adım
Cübbe vü kaftan bilmezem

 

Kanğlı : Kağnı
Menâre : Minare
Koçmak : Kucaklamak
Sındı : Makas
Şikar : Av
Natır : Kadınlar hamamında hizmet eden, müşteri yıkayan kadın.
Yorga : Biniciyi sarsmayan at yürüyüşlerinden biri.
Vü : Ve

Kaynak : Türk Halk Şiiri Antolojisi  / Hazırlayan : Ali Püsküllüoğlu / Bilgi Yayınevi  /  1975, İstanbul



dizin    üst    geri    ileri  

 36