SÜJE

Paul Eluard, 14 Aralık 1895'te, Paris yakınlarındaki Saint-Denis'de doğdu. Babası muhasebeyle uğraşıyor, annesi terzilik yapıyordu. Geçimleri pek iyi değildi.

Eluard'ın çocukluğu Saint-Denis ile Aulnay-SousBois'da geçti. 12 yaşına basınca Paris'e geldi. Louis Blanc sokağına yerleşti. 16 yaşına kadar Colbert Okulu'unda okudu. Bir ara ciğerlerinden hastalandı. İyileşmek için İsviçre'ye gitti. İki yıl kadar bir sanatoryumda kaldı. Orada, 1912 yılı sonlarına doğru, Gala adlı bir beyaz Rus kızıyla tanıştı. Onu yürekten sevdi. İlk şiirlerinde hem bu sevgiyi, hem de açık bir gök altında ve karlarla kaplı kırlarda geçirdiği günlerin izlenimlerini anlattı.

Sağlığı düzelince Paris'e döndü. Gala da 1914'de Rusya'ya gitmiş, 1. Dünya Savaşı başlamıştı. Bu yüzden, Eluard, öğrenimini tamamlayamadan askere alındı. Hemen cepheye gönderildi. Önce sağlık eri olarak görevlendirildi. Ardından piyadeye ayrıldı.

Yoksunluklarla, acılarla dolu savaş ve askerlik yılları Eluard'ın üzerinde derin izler bıraktı. İlk kitaplarında bu izleri dile getirdi. 1917'de Ödev ve Tasa'yı, 1915'te Barış İçin Şiirler'ini yayımladı. Şiirler "Le Spectaleur" dergisinin yönetmeni Jean Paulhan'ın ilgisini çekti. İki genç sanatçı tanıştılar, kısa zamanda arkadaş oldular. Paulhan, onu günün öncü şairleriyle tanıştırdı.

Breton, Soupault, Aragon, Tzara ve Reverdy'lerin çevresine soktu. Eluard'ın, 1916'da Rusya'dan dönen Gala'yla evlenmesi de bu döneme rastladı.

Eluard, savaştan sonra Dada hareketine katıldı. "Littirature" dergisinde Dada şiirler yayımladı. Gelgelelim, Dadalar 1922'de dağıldılar. Tzara'nın deyişiyle, "ayrılıp istifalarını verdiler".

Bu sırada Eluard, ressam Max Ernst'le tanıştı. Ernst'in gerçeküstücü (surrealiste) düşünceleri vardı. Bu düşüncelerin Eluard üzerinde etkisi oldu. Picasso'yla, Breton'la Chirico'yla, Dali'yle kurduğu ilişkiler bu etkiyi gitgide geliştirdi. Nitekim Eluard, bu etkiyle, 1934'e değin birçok gerçeküstücü kitap çıkardı : Acının Başkenti (1926), Aşk, Şiir (1929), Dolambaçsız Yaşama (1932), Halk Gülü (1934)... Bunlardan 'Aşk, Şiir' Gala'ya adanmıştır.

15 Mart 1924'te gizlice bir dünya gezisine çıktı. Öyle ki, birçok tanıdıkları, hatta arkadaşları onu öldü sandılar. Okyanusu, Antiller'i, Panama'yı, Yeni Zellanda'yı, Avustralya'yı, Hindiçin'i, Cava'yı, Sumatra'yı, Seylan'ı dolaştı. Yedi ay sonra bir Hollanda gemisiyle döndü. Marsilya'ya, oradan Paris'e geldi. Ama, ruhundaki fırtına henüz dinmemişti. Bu yüzden Belçika'ya, İngiltere'ye gitti. Bire süre de orada kaldı. Sonra İspanya'ya geçti. Dönünce Garcia Lorca'nın şiirlerini Fransızcaya çevirdi.

1939'da Gala'dan ayrıldı. Ama kızı Cecile ile ilişkisini kesmedi. 1931'de Nusch'la evlendi. O günlerin dünya olayları kendisini etkilemekten geri kalmıyordu. Bundan ötürü, yavaş yavaş gerçeküstücülükten uzaklaşmaya başladı. Artık şiirin insanlara yardım etmesi, kötülüklere karşı onları birleştirmesi gerektiğine inanıyordu. Doğal Akış (1938), Eksiksiz Türkü (1939), bu inancın belirtilerini taşır.

İkinci Dünya Savaşı patlayınca, Eluard yeniden askere çağrıldı. Fransa Almanların işgaline uğrayınca, "Direniş" hareketine katıldı. Yurdunun kurtuluşu için amansızca çalıştı. Yazdığı şiirler gizlice elden ele dolaşıyordu. "Özgürlük" şiiri işte bu acı günlerin ürünüdür.

1942 yılından sonra Eluard, Fransız Komünist Partisi’ne girerek siyasete atıldı, toplumcu görüşle birçok şiirler, yazılar yayımladı. Şiir ve Doğruluk (1942), Alman Buluşması (1945), Siyasal Şiirler (1948) bu tür ürünleri kapsayan kitaplardır.

Eluard, 1946'da Nusch'u yitirdi. Bu ölüm sarstı onu. Ancak dostlarının ilgisiyle ayakta durabildi. Altı yıl sonra, 1952'de, 57 yaşında yaşama gözlerini kapadı. Ölümü bütün Fransa'da büyük bir üzüntü yarattı. Görüşleri ne olursa olsun, bütün aydınlar bu üzüntüyü paylaştılar. O kadar ki, Eluard'ınkine aykırı düşünceler taşıyan sağcı François Mauriac bile, şunlar yazmaktan kendini alamadı : "Fransa, büyük bir değerini yitirdi. Ne duruyoruz, niçin ulusal yas tutmuyoruz?"

Hazırlayan : Asım Bezirci