DEĞİNİ

 İlkay Sevgi  







GÜNEY AMERİKA DANSLARININ TARİHSEL KÖKENİ VE ANLAMI


Tüm dünyada ve ülkemizde dahi coşkunun, hareketin ve ritmin dinamik adımları Güney Amerika kökenli pek çok dans türüyle atılıyor. Oldukça iyi organize olan dünya çapında yarışmaları ve gösterileriyle dikkat çeken, en meşhurları Rumba, Salsa ve Arjantin Tango olarak bilinen Güney Amerika dansları birçok farklı türe ayrılıyor. Marakas ve bongo eşliğinde yapılan Latin Amerika kökenli dans türleri arasında samba, mambo, bayo, ça-ça, calypso, merenge, konga, mamba, bossanova, tamure geliyor. Bu kadar geniş bir yayılımı olan ve farklı kültürlerde dahi ifade biçimi olarak kabul gören Güney Amerika kökenli dansların sırrı ve tarihi nedir diye sorduğumuzda karşımıza zengin kültürel iletişim çıkıyor.

Bazı Latin dansları tek bir kültürel çevreden çıkarken, çoğu üç ayrı etkiden beslenmiştir: yerel etki, yüksek sınıf Avrupalı etkisi ve Afrika etkisi. 15. Yüzyıldan itibaren Avrupalı kaşiflerce belgelenmeye başlayan yerel danslar oldukça derin bir tarihsel kökene sahiptir ve uzak coğrafyalardan etkiler taşır. Amerigo Vespucci gibi deniz aşırı kaşifler Portekiz’e ve İspanya’ya döndüklerinde karmaşık danslar eden yerli halkların (Aztek ve İnka’lar) hikayelerini beraberlerinde getirdiler. Bu dans geleneklerinin daha önce ne kadar zamandır varlığını sürdürdüğü bilinmese de Avrupalı gözlemcilerin anlattığına göre danslar gelişmiş figürlerden oluşmaktaydı ve ritüel olarak gerçekleştirilmekteydi. Bu karmaşık danslar, avcılık, tarım ya da astronomi gibi günlük yaşamı oluşturan kavramlar ile şekilleniyordu.

Hernando Cortes gibi 16. yy İspanyol ve Peru istilacıları, Güney Amerika bölgelerini kolonileştirmeye başladılar ve yerel dans geleneklerini yeni bir yerel kültür oluşturmak için kullandılar. Katolik yerleşimcilerin yerel kültürü kendi kültürleriyle birleştirmeleri asimilasyon olarak bilinir. Hareketleri olduğu gibi korurken, danslara Katolik azizlerin hikayelerini ekleyerek nüfuz ediyorlardı. Azteklerin dansları yeni yerleşimcileri oldukça etkilemişti çünkü yapılarını iyi kurmuş ve çok sayıda dansçı ile birlikte gerçekleştirilen özenli danslardı.

Yüzyıllar içinde, Avrupalı folk danslar ve Afrika kabile dansları bu temellerle modern Latin dansını oluşturmak için birleşti.



Avrupa Etkisi

Amerika’ya seyahat eden yeni yerleşimcilerin, kadınlar ve erkekleri birbirlerine dokunmaktan men eden Avrupa folk danslarından sonra bir dans partneri ile dans etmesi, onlar için, yeni bir uygulamaydı. Yerel dansları grup danslarından oluşuyordu fakat Amerika’ya taşınan Avrupa danslarının çoğu bir erkek ve kadından oluşan çiftlerle yapılmıyordu. Müzikal bir ziyafet ve sosyal birliktelik olan Avrupa dansları Latin dans geleneğine sızmayı çabucak başardı. Hikaye anlatımı zamanla türden ayrıştı ve odak ritim ve adımlar üzerine yoğunlaştı.

Avrupa etkisi, Latin Amerika yerel danslarına incelik ve titizlik getirdi çünkü adımlar daha küçük ve daha rahattı. Bu uyum, Afrikalı perküsyon ve darbukalarının dayanılmaz ritmi ile birleşince Latin danslarının yorulmak bilmeyen adımları ortaya çıkıyor.



Afrika Etkisi

Hareket stilleri ve özellikle müzikal ritimleri, Afrika’nın sürekli etkisini oluşturur. Avrupalı yerleşimcilerle birlikte gelen Afrikalı çalışanları, Kuzey Amerika’dan ziyade Güney Amerika’da dansları ve müzikleri ile daha fazla varlık gösterdil. Latin dansının aşağıdaki özellikleri Afrika etkisine bağlanabilir.

• Çok merkezli ritimler
• Çok merkezli hareket
• Avrupa folk danslarındaki düz sırt ve dik duruş yerine bacakların kırık kullanımı (yere dönük)
• Doğaçlama
• Tüm-ayak adımlar (topuk ya da parmak ucu adımlar yerinde)
• Beden izolasyonları: örneğin, üst beden sabit iken kalçaların hareketli olması

Latin dansın gelişimi: Farklı ülkelerde farklı danslar gelişti, bazılarının etkisi çeşitli bölgelere yayıldı, bir bölümü ise şehirlere özel kaldılar. Latin Amerika kökenli danslar sosyal ortamlarda geliştirilmektedir. Profesyonel müzisyenler eşliğinde yapılan organize etkinliklerdir.

• Salsa
• Mambo
• Merengue
• Rumba
• Cha Cha Cha
• Bachata
• Samba

Meksika yerel dansı kırsal alanlarda gelişmişti. 1850’den sonra Latin dansları tam teşekküllü mekanlarda geliştirilmeye başlandı. Avrupalı waltz ve polka gibi türlerden esin aldı. Müzikler, hızı ve duyguyu belirleyerek duygusal ve enerjik tınılarla adımları ve dansları yönlendirdi.


1940’larda popular olan Mambo Amerikan swing ve KÜBA ritimlerinin birleşmesinden oluşur.


Zaman içinde müziğin gelişimiyle hareket tarihi ve ritimlerin ruhu da gelişti ve değişti. Çoğu Latin dansları aynı emprovizasyonu yansıtmasına karşın, bölgesel etkiler, her bir türde büyük farklılıklar oluşturmuştur. Her Latin türü zengin kültürel tarihi temsil eder ve her birine tek tek bakıldığında, birçok farklı etkiden beslendikleri görülebilir. Salon danslarında gördüğümüz Latin dansları, engin kültürün ve stillerin, sadece buzdağının suyun üstündeki kısmı kadardır diyebiliriz.



________________

KAYNAKLAR :

- Hanson, Rachel. 2015. History of Latin Dance
- Wikipedia
- Lovetoknow.com


dizin    üst    geri    ileri  




 11 

 SÜJE  /  İlkay Sevgi  /  yirmi üç kasım iki bin on altı   / 19